Gebruikershulpmiddelen

Site-hulpmiddelen


Bijlage 24 Risicoclassificatie

Risicoclassificatie

Zoals aangegeven in paragraaf 10.1.1.3 zal men na het vaststellen van de risico’s moeten bepalen welke belangrijk en welke minder belangrijk zijn. Als het risico te verwaarlozen is hoeft men geen verdere actie te ondernemen terwijl als het risico substantieel is dienen er passende maatregelen getroffen te worden. Om dit vast te stellen moet men de verschillende risico’s “wegen” (ranking) door het risico te vergelijken met andere risico’s. Deze ranking is vooral van belang bij het Plan van Aanpak. Hiermee bepaalt men namelijk welke risico’s het eerst aangepakt moeten worden omdat ze zeer risicovol zijn (hoge ranking) terwijl andere risico’s met een kleinere ranking helemaal niet of wat later aangepakt kunnen worden.
Risicoclassificatie-/relatieve rankingmethoden zijn dus nodig om de grootte van het risico vast te stellen. Er zijn verschillende methodieken voor risicoclassificatie, maar de basis is eender:
risico = kans( x blootstellingsfrequentie) x effect.
In de formule staat de blootstellingsfrequentie tussen haakjes omdat men deze soms combineert met “kans”.
Hieronder wordt een voorbeeld gegeven van de systematiek gebaseerd op de volgende formules:

  • Risico = Kans x Effect (zie paragraaf 24.1)
  • Risico = Kans x Blootstellingsfrequentie x Effect (methode Fine & Kinney zie paragraaf 24.2)

Hoe groter de uitkomst van deze berekening hoe groter het risico. Het getal dat uit de formule komt heeft geen absolute waarde, maar is een hulpmiddel om risico’s met elkaar te vergelijken en deze naar grootte te rangschikken. Ongeacht welke methode men gebruikt moet bij de evaluatie van de risico’s altijd de “gezond verstand“ aanpak voorop staan.


24.1 Systematiek gebaseerd op de formule “Risico = Kans x Effect”

Uitwerking
Bovengenoemde systematiek als volgt uitwerken:

  1. Men stelt voor een bepaalde activiteit de risico’s vast.
  2. Men registreert het risico in de 1ste kolom van het hieronder aangegeven formulier met de mogelijke gevolgen.
  3. In de 2de kolom is aangegeven dat men moet uitgaan van het feit dat de standaard instructies en maatregelen worden opgevolgd om de eventuele gevolgen van het risico zoveel mogelijk te beperken. De standaard instructies en maatregelen registreren onder de grote pijl.
  4. In de 3de kolom wordt met de bestaande instructies in gedachte en na het opvolgen van de maatregelen genoemd onder item 3 de getalswaarde van het risico bepaald gebaseerd op de formule “Risico = kans x effect”. Dit laatste doet men voor de volgende groepen: werknemers, het materieel en het milieu. De benodigde waarden voor “kans” en “effect” bepaalt men aan de hand van de hieronder aangegeven tabellen “kans” en “effect”.
  5. Als men de gevonden waarden voor kans en effect invoert in de formule Risico = Kans x Effect dan komt daar een waarde uit voor het “Risico” in de vorm van een getal.
  6. Bij deze systematiek is de risicoclassificatie ingedeeld in de groepen zoals aangegeven in de tabel “Risicoclassificatie” hieronder:
  7. Bij Risico’s met getalswaarden ≥ 5 dient men in het hieronder aangegeven formulier in de 4de kolom onder de grote pijl aanvullende instructies en maatregelen aan te geven.
  8. Hierna wordt in de 5de kolom met de aanvullende instructies in gedachte en na het opvolgen van de aanvullende maatregelen genoemd onder item 7 de grootte van het risico opnieuw bepaald gebaseerd op de formule “Risico = kans x effect”. Dit laatste doet men ook weer voor de werknemers, het materieel en het milieu. De benodigde waarden voor “kans” en “effect” bepaalt men weer aan de hand van de hieronder aangegeven tabellen.
    Het eindresultaat moet zijn dat men eindigt met een getalswaarde voor het Risico ≤ 5.
    Alleen in die gevallen waar het redelijkerwijs praktisch niet mogelijk is om de getalswaarde van het Risico verder omlaag te brengen mag de getalswaarde voor het Risico > 5 zijn.
    N.B. Bij een getalswaarde van hoger dan 12 mag de activiteit nooit gestart worden.

  9. In de 6de kolom is aangegeven dat alle standaard en aanvullende instructies/ maatregelen opgenomen moeten worden in de activiteitenlijst. De invulling van de laatste opmerking zal afhangen van de manier waarop men het Plan van Aanpak gestructureerd heeft. Verder dienen de genoemde maatregelen waar van toepassing opgenomen te worden in de project-, reparatie-, noodplannen etc.
  10. In de hieronder staande tabel "Schema risico-indeling" kan men na het bepalen van de waarde voor “Kans” en “Effect” direct aflezen wat de classificatie van het risico is (laag, gemiddeld of hoog).

Formulier voor bepaling van het risico-niveau



Kans

Omschrijving Toelichting bijbe-
horende
waarde
geen 0
zeer
onwaarschijnlijk
Het risico heeft zich voor zover bekend nog niet voorgedaan in de branche/bedrijfstak.
De activiteit vindt zelden plaats.
1
onwaarschijnlijk Het risico heeft zich voorgedaan in de branche/bedrijfstak.
De activiteit vindt af en toe plaats.
2
mogelijk Het risico heeft zich voorgedaan in vergelijkbare omstandigheden.
De activiteit vindt regelmatig plaats.
3
kansrijk Het risico doet zich verschillende keren per jaar voor.
De activiteit vindt vaak plaats.
4
zeer kansrijk Bijna zeker dat het risico zich zal voordoen.
De activiteit wordt continu uitgevoerd.
5


Effect

Omschrijving Toelichting bijbe-
horende
waarde
mensen milieu materieel
geen 0
minimaal EHBO noodzakelijk.
Geen onderbreking van werkzaamheden.
Schade <
€500
Minimale plaatselijk schade. 1
matig Minimale gezondheidseffecten.
Geen verzuimdagen
Schade <
€5.000
Lichte schade die met minimale kosten ter
plaatse gerepareerd kan worden.
2
ernstig Gezondheidseffecten die echter
nog wel te genezen/te verhelpen zijn.
Met verzuimdagen.
Schade <
€50.000
Matige schade die gerepareerd kan worden
met niet al te hoge kosten.
3
groot Blijvend letsel en/of levensbedreigende
verwondingen met veel verzuimdagen
en er kan zelfs een dode bij
betrokken zijn.
Schade <
€100.000
Grote schade die met hoge kosten
gerepareerd kan worden en met eventuele
juridische gevolgen.
4
catastrofaal Een aantal doden Schade ≥
€100.000
Zware schade over een lange periode, kan
leiden tot (tijdelijke) buiten gebruikstelling/
evacuatie, lokale betrokkenheid,
juridische gevolgen.
5


Risicoclassificatie

omschrijving
risico-indeling
bijbehorende
getalswaarde
voor het Risico
omschrijving van de risicoclassificatie
Laag risico ≥ 1 en < 5 Aanvaardbaar risico
Aanvaardbaar risico als de standaard instructies en maatregelen worden opgevolgd en waar
mogelijk continu verbeterd worden.
Gemiddeld risico ≥ 5 en ≤ 12 Risico waarbij men alert moet zijn
Aanpassende instructies en maatregelen zijn nodig om het risico te verlagen tot een niveau
dat redelijkerwijs mogelijk is onder de lokale praktische omstandigheden.
Hoog risico > 12 Onaanvaardbaar risico
De activiteit mag niet gestart worden. Er dienen eerst aanvullende instructies en maatregelen
genomen te worden om het risico te verlagen tot een aanvaardbaar niveau.


Schema risico-indeling





24.2 Systematiek gebaseerd op de formule “Risico = kans x blootstellingsfrequentie x effect”

Systematiek
De systematiek is in principe gelijk aan de systematiek zoals behandeld onder paragraaf 24.1 alleen komt er hier een variabele “blootstellingsfrequentie” bij. Voor deze systematiek gebruikt men dus de volgende variabelen:

  • “Kans” – de kans dat het risico zich voordoet;
  • “Blootstellingsfrequentie” – hoe vaak kan men aan het risico blootgesteld worden;
  • “Effect” – wat is het effect als het risico zich voordoet .

De uitkomst van de formule “Risico = Kans x Blootstellingsfrequentie x Effect” geeft een getalswaarde voor het risico weer dat men kan vergelijken met andere risico’s.

Uitwerking
De uitwerking van deze systematiek is als volgt:

  • Men stelt voor een bepaalde activiteit de risico’s vast en registreert deze in een lijst. Achter alle risico’s 4 kolommen maken waarin men de waarde voor de “Kans”, de “Blootstellingsfrequentie”, het “Effect” en de getalswaarde van het risico dat uit de eerder genoemde formule komt, kan registreren.
  • Men bepaalt met de hieronder staande tabellen “Kans”, “Blootstellingsfrequentie” en “Effect” voor elk risico de “Kans”, “Blootstellingsfrequentie” en het “Effect” en registreert deze waarde in de desbetreffende kolommen.
  • Daarna rekent men m.b.v. de formule “Risico = Kans x Blootstellingsfrequentie x effect” wat de getalswaarde (de zogenaamde risico-score) voor het risico is en registreert deze in de laatste kolom.
  • In de hieronder aangegeven tabel “Risicoscore” is aangegeven met welke risicoklasse de getalswaarde overeenkomt en welke actie men moet ondernemen.

“Kans”

omschrijving toelichting bijbe-
horende
waarde
Bijna ondenkbaar Nooit van gehoord 0,1
Praktisch onmogelijk Nooit van gehoord binnen de bedrijfstak/branche 0,2
Denkbaar, maar onwaarschijnlijk Weleens van gehoord binnen de bedrijfstak/branche maar niet binnen het bedrijf 0,5
Onwaarschijnlijk, maar mogelijk een grensgeval Is de laatste tien jaar niet voorgekomen binnen het bedrijf 1
Ongewoon, maar mogelijk Is binnen het bedrijf de laatste jaren weleens gebeurd 3
Zeer wel mogelijk Is binnen het bedrijf enkele keren per jaar gebeurd 6
Te verwachten, bijna zeker Komt vaak/vaker voor binnen het bedrijf 10


“Blootstellingsfrequentie”

omschrijving bijbehorende waarde
Zeer zelden (één keer per twee á drie jaar) 0,5
Zelden (jaarlijks: enkele keren per jaar) 1
Soms (maandelijks) 2
Af en toe (wekelijks) 3
Geregeld (dagelijks) 6
Voortdurend 10


“Effect”

omschrijving bijbehorend waarde
Gering; letsel zonder verzuim (EHBO) of minder 1
Belangrijk: letsel en verzuim 3
Ernstig: ernstig letsel, onomkeerbaar effect (blijvende invaliditeit) 7
Zeer ernstig: één dode (acuut of op termijn) 15
Ramp: enkele doden (acuut of op termijn) 40
Catastrofaal: vele doden 100


Risicoscore

Risicoscore (R) Risicoklasse Actieklasse
R ≤ 20 1 Risico aanvaardbaar Geen actie noodzakelijk
20 < R ≤ 70 2 Mogelijk risico Aandacht vereist, maatregelen vereist op langere termijn
70 < R ≤ 200 3 Belangrijk risico Maatregelen vereist op korte termijn
200 < R ≤ 400 4 Hoog risico Direct maatregelen vereist
R > 400 5 Zeer hoog risico Werkzaamheden stoppen en eerst maatregelen nemen.
waterbouw/vgm_handboek_4_24.txt · Laatst gewijzigd: 2014/04/22 12:02 door henk